RetroŚwięta » Mroźne kłosy

15 sierpnia obchodzone jest w kościele katolickim Święto Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, zaś w kościele prawosławnym - Święto Zaśnięcia Bogurodzicy. Jest to jedno z najstarszych i najważniejszych świąt maryjnych w roku liturgicznym. W Polsce dzień ten znany jest także jako "Matki Boskiej Zielnej" - święto, w którym dziękuję się za plony i prosi o przyszły urodzaj, święci zioła i kwiaty, przynosi na liturgię bukiety. Podobny wydźwięk (związany z przyrodą i zakończeniem żniw) święto 15 sierpnia ma także w innych krajach, jak chociażby w Niemczech - Matki Boskiej Kwietnej, czy Estonii - Matki Boskiej Żytniej.

Elementem obchodzenia tego święta w Polsce jest przygotowanie bukietów żniwnych, które mają być dziękczynieniem za zebrane plony. Druga połowa sierpnia to też czas zakończenia żniw i związanych z tym uroczystości dożynkowych, na które przygotowywane są dożynkowe, nieraz bardzo spektakularne wieńce.

Te obrzędowe ozdoby łączy obecność w nich kłosów zboża, jako symbolu zebranych plonów i urodzaju.

Dzień 15 sierpnia wydaje się więc idealny, aby zaprezentować kłosy owsa z ziarnami owiniętymi folią - tym razem w wersji srebrnej. Jakiś czas temu na pokazywałam podobny bukiet w wersji, w której ziarenka owinięte były kolorowym staniolem. Pod postem wywiązała się wtedy dyskusja, kontynuowana także w wielu rozmowa, z której dowiedziałam się, że w innych regionach niż Podhale (m.in. w regionie pałuckim) podobne bukiety wykonywane były właśnie w wersji srebrnej i znane były jako tzw. "łzy Matki Boskiej". Nie doszliśmy do jednego wniosku, czy bukiety z owsa wykonywane były jako element dekoracji obrzędowej czy świątecznej (a jeśli, to jakiej - czy związanej z Bożym Narodzeniem, czy właśnie 15 sierpnia) czy też po prostu miały stanowić ozdobę domu. Niewątpliwie jednak owies, czy też szerzej - ziarna zbóż wiążą się zarówno ze świętowaniem zakończenia plonów, jak i z okresem Bożego Narodzenia. Jedno z moich wspomnień z dzieciństwa związane z 26 grudnia to sypanie owsem w kąty domu odwiedzanych przez nas znajomych - co przynosić miało szczęście na nadchodzący rok, ale sam zwyczaj wydaje się też być nawiązaniem do męczeńskiej śmierci św. Szczepana wspominanego w tym właśnie dniu.

Niezależnie od pochodzenia ozdoby i dnia publikacji, owinięte srebrną folią ziarenka kłosów owsa mogą być niewątpliwie ozdobą na Boże Narodzenie - przywołują one na myśl pokryte śniegiem i zmrożone drzewa i wpisują się w zimowy nastrój.