Pająki jako ozdoba wiejskiej chaty, wieszana u sufitu, pojawiła się w wielu regionach. Spotykamy je nie tylko w Polsce, ale także m.in. w Niemczech, krajach skandynawskich, na Litwie, w Ukrainie.  W rożnych regionach przypisywano im różne znaczenia. Prawdopodobnie były to ozdoby wcześniejsze niż wycinanki. Miały one jednak charakter nie tylko dekoracyjny w głównej izbie domu.  W dużej mierze nadawano im znaczenie magiczne - związane z ochroną domu, odstraszaniem złych mocy czy nawiązujące do tematyki agrarnej, związanej z zapewnieniem urodzaju i dobrych plonów. Częstokroć wykonywano je w okresie poprzedzającym Boże Narodzenie (pewnie także z uwagi na to, że zajęcie to dość czasochłonne, a długie zimowe wieczory pozbawione prac rolniczych w polu pozwalały na jego realizację). 

Pająki przybierały (i przybierają, wracając obecnie do popularności) różne formy i kształty - zależnie od regionu powstania i inwencji twórcy. W samej Polsce odnaleźć można całe bogactwo form, kolorystyki i materiałów wykonania. 

Prezentowany dzisiaj pająk został zainspirowany folklorem ukraińskim i ma odzwierciedlać dążenie do pokoju, za którym kraj ten i wszyscy mu życzliwi tak tęsknią.

Dekoracja ma charakter pająka tarczowego. Sama forma pająka może przypominać polskie pająki łowickie, szczególnie ze względu na oparcie konstrukcji na tarczy owijanej wełną. Główne i najbardziej rzucające się w oczy nawiązanie do Ukrainy widoczne jest już na pierwszy rzut oka w kolorystyce - odcienie niebieskiego i żółtego wprost odpowiadają barwom narodowym naszego sąsiada. 

W centralnej części dolnego poziomu pająka znajduje się medalion z wycinanką w kształcie anioła. Podobne wzory wycinanek spotykane są m.in. w ornamentyce białoruskiej i ukraińskiej. W mojej aranżacji zależało mi, aby strój anioła przypominał tradycyjną Ukraińską koszulę wyszywankę.

Z narożników tarczy zwisają naprzemiennie: pompony, nawiązujące do pomponów, będących elementem ukraińskich koszul męskich strojów ludowych (zawieszone na niciach z nawleczonymi szklanymi koralikami) oraz gwiazdy, inspirowane rizdvianymi zirkami - kolędniczymi gwiazdami Bożonarodzeniowymi o kształtach charakterystycznych dla gwiazd używanych przez ukraińskich kolędników. Pompony typu kalinka wykorzystane jako zwieńczenie pająka oraz na zakończeniach narożników tarczy wykonane są z bibuły marszczonej. Tego typu pompony spotykane są zarówno w pająkach polskich, jak i w zdobnictwie ukraińskim.

W centralnej części górnego piętra pająka umieszczona została  postać ptaka - gołębia, który w dziobie trzyma gałązkę oliwną - symbol pokoju. Skrzydła ptaka - w formie wachlarza z wycinanką - nawiązują do ozdoby wielkanocnej tworzonej w niektórych regionach Ukrainy - ptaka huculskiego opartego na wydmuszce z głową z wosku lub chleba i papierowymi skrzydłami i ogonem. Cały ptak ma nawiązywać do gołąbka pokoju, który stał się ławo rozpoznawalnym  w podobnej formie symbolem wraz z popularnością grafiki Picassa. 

Prezentowaną ozdobę zaczęłam tworzyć w trzecią rocznicę wybuchu wojny w Ukrainie - od samego początku w celu charytatywnym. Pająk zostanie przekazany fundacji udzielającej pomocy humanitarnej w Ukrainie, która środki z jego sprzedaży przekaże właśnie na cele niesienia pomocy poszkodowanym wojną. 

anna.kasprzycka@retroswieta.pl

Strona www stworzona w kreatorze WebWave.